مروری بر نظریات آسیب شناسی روانی شناختی و مدل های فراشناختی برای اختلال وسواس فکری – عملی

هدف تحقیق حاضر بررسی نظریه­ها و تحقیقات انجام شده اخیر در زمینهٔ رویکردهای شناختی و فراشناختی مرتبط با اختلال وسواس فکری– عملی است. سالکوسکیس معتقد است عامل شناختی­محوری در این اختلال، احساس مسؤولیت افراطی است که شخص در قبال افکار نافذ خود دارد، این احساس مسؤولیت سبب ایجاد فعالیت های خنثی ساز(اعمال اجباری) می شود. در نظریه راچمن سوگیری فراشناختی چون آمیختگی فکر-عمل نقش مهم تری دارند و این سوگیری سبب افزایش احساس مسؤولیت و احساس گناه می شود و همچنین انجام اعمال اجباری برای کاهش این احساس ها را می شود. در نظریه فراشناختی ولز نیز بر نقش باورهای فراشناختی از جمله عدم اعتماد شناختی، آمیختگی فکر - عمل، آمیختگی فکر-رویداد و آمیختگی فکر- شیء تأکید شده است. براساس نظریه کنترل تفکر شناختی کلارک وجود برخی عوامل آسیب پذیری مانند اضطراب صفتی، عاطفه منفی و باورهای فراشناختی در تعامل با خلق منفی و رویدادهای منفی موجب ایجاد افکار مزاحم و تلاش ناموفق فرد در کنترل آن ها موجب تشدید این افکار می شود. در مجموع براساس دیدگاه کارگروه شناخت های وسواسی اجباری شش آسیب شناختی اصلی در این اختلال عبارت اند از: احساس مسئولیت افراطی، بیش ارزیابی تهدید و احتمال، درآمیختگی فکر– عمل، اهمیت کنترل افکار، کمال­طلبی و عدم تحمل بلاتکلیفی است که در این مقاله ارتباط بین این عوامل و ارتباط آن ها با اختلال وسواس بررسی شد.